Ψήφισμα Δ.Σ. Εταιρείας Ανδρίων Επιστημόνων
Χαρισματική προσωπικότητα, οραματίστρια, η Νίκη Γουλανδρή ταύτισε τη ζωή της με τους αγώνες για την προστασία και διάσωση του φυσικού περιβάλλοντος. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το πρώτο στην Ελλάδα, που ίδρυσε από κοινού με το σύζυγό της Άγγελο Γουλανδρή, το 1964, είχε έναν πρωτοποριακό για την εποχή του στόχο. Την εθνική ετοιμότητα για την προστασία του πολύτιμου φυσικού πλούτου της χώρας και τη συνείδηση των νέων για ένα νέο κώδικα αξιών, με γνώμονα την ισόρροπη συνύπαρξη φυσικού περιβάλλοντος και ανθρώπου. Πίστευε ότι η αλλαγή νοοτροπίας και η συλλογική προσπάθεια αποτελούν το μόνο όπλο απέναντι στην καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Θεωρούσε επιβεβλημένη την οικοδόμηση περιβαλλοντικής συνείδησης αρχίζοντας από την παιδική ηλικία.
Η Νίκη Γουλανδρή, επιστήμων, με σπουδές στις πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, μεταπτυχιακές σπουδές στην πολιτειολογία και τη φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης, αλλά και ειδικές σπουδές Προστασίας του περιβάλλοντος, Βοτανικής, και Βοτανικής Ζωγραφικής στο Εδιμβούργο, αναγνωρίστηκε διεθνώς και ως βοτανική ζωγράφος, έχοντας αποτυπώσει περίπου 800 ελληνικά φυτά.
Η προσωπικότητα και η δράση της αναγνωρίστηκαν πολλαπλά σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Μεταξύ των διακρίσεων, το Global 500 του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών το 1990, με το οποίο τιμήθηκε ως αναγνώριση διεθνώς του πολυσχιδούς έργου της για τη διάσωση και αποτύπωση του φυσικού περιβάλλοντος στη χώρας μας, η επιλογή της το 1991 ως «Γυναίκα της Ευρώπης» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την πρωτοπόρα δράση της που συνδύασε την περιβαλλοντική επαγρύπνηση, με την προβολή των πολιτιστικών αξιών.
Το μήνυμά της, «οι πολιτισμοί αντιπροσωπεύουν τις λύσεις που έδωσε ο άνθρωπος στα προβλήματα επιβίωσης σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα». Το έργο της, παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Η Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων εκφράζει θερμά συλλυπητήρια στους οικείους της.
Άνδρος, Φεβρουάριος 2019
Επικήδειος λόγος
Μετά το πέρας της Εξόδιου Ακολουθίας, η κα Φαλή Βογιατζάκη, Αντιπρόεδρος του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας εκφώνησε τον επικήδειο.
Η χαρισματική προσωπικότητα που τιμούμε και αποχαιρετούμε με μεγάλη θλίψη σήμερα, η Νίκη Γουλανδρή είναι παγκόσμια γνωστή για τους αγώνες της στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Το οικολογικό της μήνυμα ήταν στενά δεμένο με πολιτισμικές αξίες, καθώς – με τα λόγια της : «οι πολιτισμοί αντιπροσωπεύουν τις λύσεις που έδωσε ο άνθρωπος στα προβλήματα επιβίωσης σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα».
Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε πολιτικές και οικονομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Στο πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην πολιτειολογία και τη φιλοσοφία.
Οι έντονες φυσιογνωστικές και καλλιτεχνικές της ανησυχίες την ώθησαν και σε ειδικές σπουδές Προστασίας του περιβάλλοντος, Βοτανικής, και Βοτανικής Ζωγραφικής στο Εδιμβούργο.
Ο θαυμαστός διάκοσμος της ελληνικής γης, και η σύστασή της, όπως σωζόταν αλώβητη από τις σημερινές καταστροφές πριν από λίγες ακόμη δεκαετίες, ήταν ο χώρος που διαμόρφωσε και στερέωσε την πνευματική της εξάρτηση από τη Φύση.
Με τον οραματιστή και ρέκτη σύζυγό της Άγγελο Γουλανδρή συνέλαβαν σε ανύποπτο χρόνο, όταν ακόμη δεν υπήρχε συνείδηση των κινδύνων, το μήνυμα της απειλούμενης φύσης, και μαζί αποφάσισαν να επενδύσουν στην δημιουργία ενός θεσμού άγνωστου στην Ελλάδα, που μόνοι οι δυο τους ένιωθαν τότε την απουσία του και αναγνώριζαν την κρισιμότητά του.
Το 1964, ίδρυσαν το ΜΓΦΙ, το πρώτο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στην Ελλάδα και το μόνο ιδιωτικό μουσείο φυσικής ιστορίας στον κόσμο ! Στα 40 και παραπάνω χρόνια της λειτουργίας του, το Μουσείο έχει υποδεχθεί περισσότερα από 4.000.000 επισκέπτες, κυρίως νέους και παιδιά, μυώντας τους στην ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος και στην ισόρροπη συνύπαρξή του με τον άνθρωπο.
Η Νίκη Γουλανδρή είχε συλλάβει τη θεμελιακή σημασία της παιδείας στην οικοδόμηση περιβαλλοντικής συνείδησης στους πολίτες ,κυρίως στους νέους, και το Μουσείο έθεσε τα θεμέλια της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στη χώρα μας.
Πίστευε ότι μόνο με συνειδητή αλλαγή νοοτροπίας και συλλογική προσπάθεια είναι δυνατό ν’ αντιμετωπιστούν η κατασπατάληση των φυσικών πόρων, η ρύπανση της ατμόσφαιρας και των υδάτων, η καταστροφή του δασικού πλούτου, η διάβρωση του εδάφους, η εξαφάνιση ειδών του φυτικού και του ζωικού βασιλείου και η κλιματική αλλαγή, τις επιδράσεις τη οποίας έχουμε ήδη αρχίσει να βιώνουμε. Και ήξερε καλά ότι η αλλαγή του τρόπου σκέψης των πολιτών δεν είναι δυνατή παρά μόνο με συστηματική εκπαίδευση στις αξίες και αρχές που θεμελιώνουν αγάπη και φροντίδα στο περιβάλλον, στην παράδοση και στον πολιτισμό, από την προσχολική ηλικία έως την ωριμότητα.
Το 1974 θεώρησε χρέος τη συμμετοχή της στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ορίστηκε Υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών, με βασική αποστολή την ανακούφιση των προσφύγων της Κύπρου. Συνδέθηκε με το Κυπριακό δράμα, και γνώρισε την απελπισία του ανθρώπου που εξορίζεται από την πατρίδα του.
Απίστευτα εργατική, υπήρξε «καλή Υπουργός», όπως την αποκάλεσε ο τότε Πρωθυπουργός, που της πρότεινε να αναμειχθεί ενεργά στην πολιτική.
Η Νίκη όμως αρνήθηκε, και του εξήγησε ότι η αποστολή της είναι να αφυπνίσει την περιβαλλοντική συνείδηση της χώρας και να ενθαρρύνει τους πολίτες ν’ αντισταθούν στην υποβάθμιση, και να προστατέψουν τον φυσικό πλούτο της.
Παράλληλα ασχολήθηκε με την βοτανική ζωγραφική, απεικονίζοντας γὐρω στα 800 ελληνικά φυτά. Αγαπημένο της λουλούδι η Παιώνια, για την οποία εκτός από την ομώνυμη έκδοση, το Μουσείο δημιούργησε την περιοδεύουσα έκθεση «Παιώνιες της Ελλάδος – Μύθος, Επιστήμη, Τέχνη» που περιόδευσε σε πόλεις της Αμερικής και της Ευρώπης, στην Νότιο Αφρική και την Ιαπωνία.
Γυναίκα της Ευρώπης, εκλεγμένη το 1991 από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, Αντεπιστέλλον Μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών από το 1990, Μέλος της Βρετανικής Linnean Society και της Academia Europaea, με συμμετοχή σε διεθνείς Επιτροπές για τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη, Μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην συνδιάσκεψη για το περιβάλλον του Ρίο το 1993 και του Γιοχάνεσμπουργκ το 2002.
Η προσωπικότητα και η δράση της αναγνωρίστηκαν πολλαπλά από τον πνευματικό και επιστημονικό κόσμο της χώρας μας. Έχει τιμηθεί με το Αργυρό Μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και έχει αναγορευθεί Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Uppsala, των Τμημάτων Δασοπονίας, Γεωπονίας και Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Αγαπημένη μας Νίκη, εκ μέρους όλων των συνεργατών και φίλων του Μουσείου, χαιρετώ την ολοκλήρωση της ανθρώπινης αποστολής σου.
Σου εκφράζω το θαυμασμό μας, την αγάπη και την πίστη μας στις αρχές που με τόση αφοσίωση και επιτυχία υπηρέτησες και σου δηλώνω ότι είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, να αγωνιζόμαστε για την προστασία της φύσης, την προστασία της ζωής. Ιδιαίτερα για την προστασία της Ελληνικής Φύσης και για ένα κώδικα περιβαλλοντικής ηθικής, όπως εσύ και ο Άγγελος μας διδάξατε με το παράδειγμά σας.
Καλό σου ταξίδι, αγαπημένη μας Πρόεδρε!
Βιογραφία Νίκης Γουλανδρή
Η Νίκη Γουλανδρή (1925-2019), είναι γνωστή διεθνώς για τους αγώνες της για την προστασία του περιβάλλοντος. Το μήνυμά της συνδέει οικολογικούς στόχους με πολιτιστικές αξίες.
Από πολύ νέα αφιέρωσε τη ζωή της στην μάθηση, στον στοχασμό και στην επιστήμη. Με την συνεχή υποστήριξη του συζύγου της Άγγελου Γουλανδρή, καλλιέργησε το ερευνητικό της πνεύμα και έμεινε αδιάφορη σε ιδεολογίες που θεωρούσε εφήμερες και απηρχαιωμένες.
Πάντοτε πίστευε ότι ο κόσμος χρειάζεται νέες αξίες προκειμένου να επιτευχθεί η απαραίτητη ισορροπία μεταξύ του ανθρώπου και της κοινωνίας.
Σαν άτομα – η ίδια και ο άνδρας της Αγγελος Γουλανδρής – θεωρούνται πρωτοπόροι στη σκέψη και στην πράξη. Με την ίδρυση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή το 1964, ως κέντρο έρευνας και εκπαίδευσης, τέθηκαν επί κεφαλής της μάχης για τη διάσωση και προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και της επαναφοράς του ανθρώπου σε ένα νέο κώδικα αξιών.
Η Νίκη Γουλανδρή σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης, στην Πολιτειολογία και στην Φιλοσοφία με τους φιλοσόφους Horkheimer και Adorno.
Παράλληλα ασχολήθηκε με την ζωγραφική απεικόνιση της ελληνικής χλωρίδας. Είναι μία διεθνώς αναγνωρισμένη βοτανική ζωγράφος. ΄Εχει ζωγραφίσει περίπου 800 ελληνικά φυτά. Η ζωγραφική της είναι αφιερωμένη στην διάσωση της ελληνικής χλωρίδας. ΄Εργα της έχουν δημοσιευθεί στις ακόλουθες εκδόσεις:
Wild Flowers of Greece, Ν. Γουλανδρή, Κ. Γουλιμή, Sir George Τaylor, με 135 ολοσέλιδες βοτανικές απεικονίσεις της. (σελ. 244)
Παιώνιες της Ελλάδος. Ν. Γουλανδρή W.T. Stearn, Peter Davis, ταξινομική και ιστορική μελέτη του γένους Paeonia, με απεικονίσεις 12 ελληνικών παιωνιών, από την Νίκη Γουλανδρή. (σελ. 130), που συνοδεύεται από μεγάλο portfolio με λιθογραφίες των έργων της.
΄Εχει επίσης ζωγραφίσει για την πορσελάνη Limoges και την Royal Copenhagen και μαντήλια σε μετάξι για τον οίκο Hermes.
Η σταδιοδρομία της επιβεβαιώνει την πραγματοποίηση των πιστεύω της.
- 1964 Με τον σύζυγό της, Άγγελο Γουλανδρή, ιδρύουν το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας. Το Μουσείο αποτελεί σήμερα σημαντικό κέντρο οικολογικής έρευνας και εκπαίδευσης.
- 1974-75 Υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών στην κυβέρνηση Καραμανλή, με ιδιαίτερη αποστολή την μέριμνα των 200.000 προσφύγων της Κύπρου.
- 1975-81 Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης.
- 1989-91 Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού.
- 1980-2002 Πρόεδρος του Σωματείου «Σώστε τα Παιδιά».
- 1992-95 Μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Κέντρου Ερευνών Διεθνούς Ανάπτυξης (IDCR) του Καναδά.
- 1992 Μέλος της Ελληνικής Αντιπροσωπίας στην Συνδιάσκεψη του Ρίο.
- 1993-96 Μέλος της 12μελούς διεθνούς επιτροπής για τον Πολιτισμό και την Ανάπτυξη, υπό την προεδρία του κ. Perez de Cuellar.
- 1996-2019 Πρόεδρος του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
- 2003 Μέλος της ελληνικής αντιπροσωπείας της Διάσκεψης του Johannesburg
Μία εκτεταμένη παρουσίαση του έργου της Επιτροπής εκδόθηκε με τον τίτλο “Our Creative Diversity” (1996) και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.
Η Νίκη Γουλανδρή έχει λάβει πολλές διακρίσεις σε αναγνώριση του έργου της:
- Τιμητική διάκριση της Ακαδημίας Αθηνών
- Μέλος της Βρετανικής Ακαδημίας του Λινναίου
- Μέλος του τιμητικού καταλόγου των Ηνωμένων Εθνών “Global 500”
- Εξελέγη Γυναίκα της Ευρώπης 1991 από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα
- Επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, του Τμήματος Γεωπονίας, και του Τμήματος Βιολογίας
- Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης, του Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης και του Τμήματος Ειδικής Αγωγής
- Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Uppsala
- Αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών
- Μέλος της Academia Europea
Της έχουν απονεμηθεί:
- Παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα από την Ελληνική Πολιτεία
- Παράσημο της “Legion d’ Honneur” (officier)
- Παράσημο Τιμής, Σταυρός Α΄ Τάξεως του Τάγματος της Αξίας από την Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.
Πηγή: ιστοσελίδα Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας