Η ευποιία στην Άνδρο, 19ος – 20ός αιώνας, είναι ένα βιβλίο της συγγραφέως Ελένης Μπενάκη, που κυκλοφορεί από την Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων.
«Ου μόνον εις έργα απλής φιλανθρωπίας, αλλά και… προς έργα γενναία πολιτισμού και αναπτύξεως και προόδου»: πράξεις ευποιίας στη νησιωτική κοινότητα της Άνδρου, 19ος-20ός αιώνας.
Σε μια εποχή, όπως η σύγχρονη, που ο λόγος για τα προβλήματα της φτώχειας επανέρχεται στην επικαιρότητα, επανέρχεται, επίσης, η συζήτηση για τη συλλογική ευθύνη, για την ανταποδοτικότητα του ατόμου προς την κοινωνία, για την αίσθηση της κοινότητας.
Παρ’ ότι στη διάρκεια των τριών τελευταίων αιώνων, οι ελληνικές περιοχές, οι ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού και το ελληνικό κράτος έχουν επωφεληθεί σοβαρά από το φαινόμενο του ευεργετισμού, δεν έχει γίνει, σε πανελλαδικό επίπεδο, η καταγραφή των πράξεων ευποιίας που διαμόρφωσαν μια πραγματικότητα και ένα πρότυπο δράσης που ακολουθήθηκε με συνέπεια για αιώνες.
Η Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων ανέλαβε την πρωτοβουλία να υιοθετήσει την έρευνα και την έκδοση μιας μελέτης σχετικά με τα κληροδοτήματα που σχετίζονται με την Άνδρο, προκειμένου να γίνει γνωστή στο ευρύ κοινό του νησιού μας, και όχι μόνο, η κοινωνική προσφορά των Ανδριωτών. Το αντικείμενο της καταγραφής σύντομα επεκτάθηκε στο συνολικότερο της ευποιίας, καθώς αυτό που ενδιαφέρει είναι η αγαθοεργός πρόθεση και πράξη, η προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και στον γενέθλιο τόπο, με όποιες οικονομικές δυνάμεις και τρόπο διαχείρισής τους διέθετε ή προέκρινε ο δωρητής.
Τέτοιου τύπου πράξεις ενδιαφέρουν, ανεξάρτητα από το ύψος της δωρεάς και τη νομική και θεσμική μορφή που τα υποκείμενά τους είχαν τη σκέψη να τους προσδώσουν.
Επιπλέον, όπως συμβαίνει και με άλλα παραδείγματα στην Ελλάδα, στην Άνδρο η οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα έχει μεταβληθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Το γεγονός αυτό καλεί προς έναν προβληματισμό σχετικά με την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των δωρεών και κληροδοτημάτων στην κατεύθυνση της περαιτέρω ανάπτυξης του νησιού.
Τέλος, ας γίνει αυτό το πόνημα όχι μόνον ένα υπομνηστικό ανθρώπων και αγαθοεργών προθέσεων, που καλεί προς μίμηση, αλλά και ένας ιδιότυπος οδηγός έργων, δημοσίων και κοινωφελών, που ακόμη καθορίζουν το τοπίο της Άνδρου.
